Calquera proceso de cambio comeza cando a persoa recoñece que estaba equivocada, algo que a todas nos custa. Isto tamén se pode aplicar cando as persoas se encontran diante dunha reconsideración do apoio que viñan dando á organización política que corresponda. Non obstante, neste caso, para que se produza esta reconsideración non abonda coa asunción do propio erro porque, a maiores, a persoa debe chegar ao convencemento, doloroso moitas veces, de que aquela organización na que confiaba posibelmente xa nunca máis o vai facer mellor. Pero tal convencemento tampouco é suficiente para o cambio. Para que este se dea é necesario aínda atopar quen acolla politicamente á persoa que quere cambiar sen botarlle en cara o seu pasado nin considerala «apestada».
Noutros momentos da historia, a chegada ao poder por parte da esquerda en distintos países do mundo produciuse despois de derrotar, en ocasións mesmo violentamente, ao inimigo de clase e/ou político. Neste momento histórico e no futuro que se pode albiscar considero que a esquerda, no noso contexto socio-político, non accederá ao poder por outra vía distinta da electoral, agás excepcións que nunca se poden descartar nin prever. Non obstante, séguense aplicando ao traballo político e social os esquemas daqueloutro tempo.
En máis dunha ocasión teño asistido a mobilizacións convocadas para protestar por determinadas situacións ou problemas onde se culpaba de ter provocado estes á xente que votaba a un partido concreto (chamémoslle partido X). O berro que dicía «a culpa é dos votantes de X» xurdía dende dentro das manifestacións, pero ás veces, tamén dende a propia organización. Non quero entrar a valorar se estes berros eran xustos ou inxustos, pero o que si quero é facer algunhas reflexións. Aínda que o problema concreto polo que se protestaba fora causado por decisións do partido X, moi probabelmente a inmensa maioría das persoas que o votan non participaron na toma destas decisións. En consecuencia non se ven a si mesmas como culpábeis e senten como unha ofensa o feito de seren sinaladas como tales. ¿Alguén cre que estas persoas que votan ao partido X van cambiar o voto para darllo a quen, dende o seu punto vista, as está ofendendo? ¿Alguén cre que as votantes e os votantes do partido X van pasar a darlle o voto a organizacións conformadas por persoas que lle amosan abertamente tamaña hostilidade?
Moitas veces as organizacións políticas queren «derrotar» ás súas contrincantes buscando a derrota de quen as vota e precisamente iso fai que lles sexa enormemente complicado conseguilo. En ocasións, practicamente inviábel. Actualmente, como xa dixen aquí enriba, o máis probábel é que a chegada ao goberno de calquera organización política esixa non derrotar ás persoas que son votantes das outras organizacións senón convencelas para que cambien de opinión. E este cambio de opinión só se producirá se a primeira consegue converterse nun novo referente político. Pero iso non se vai lograr facendo ver unicamente a enorme fosa que pode separar ás organizacións políticas que queren ser alternativa daquelas que hoxe son maioritarias, senón amosando tamén cal é a ponte pola que se pode atravesar. En todo caso, isto probabelmente non evitará que finalmente sexa necesario impoñer o proxecto dunha sociedade máis xusta e máis humana a ese sector absolutamente minoritario que pretende manter unha sociedade radicalmente inxusta baseada na súa opresión sobre a maioría.
Así por exemplo, desde unha perspectiva nacionalista e por riba das visións a curto prazo, sería moi importante abrir liñas de actuación respecto daquelas persoas que, aínda que sexan partidarias dalgún tipo de unión dentro do Estado Español, estarían dispostas, por conviccións democráticas, a aceptar que deben ser as galegas e os galegos quen decidan o seu futuro.
Hoxe probabelmente existe un exceso de información pero é posíbel atopar bastante ou moita que é boa. A dificultade está en seleccionar o que verdadeiramente se necesita para reflexionar e/ou actuar. E isto está relacionado co papel das vangardas. Hoxe máis que unhas poucas persoas de vangarda grandemente influentes, o que existen son moitos puntos de referencia. Non se sabe moi ben como actuar en organizacións onde as bases non só seguen á líder ou ao líder senón que pensan, opinan e son protagonistas, expresando as súas ideas con fundamento e claridade. Alén diso, loxicamente, tamén queren ter razón. Cando a vangarda olla cara atrás para confirmar que a seguen, ás veces non ve a ninguén (ou case ninguén) pero non acaba de darse conta de que se non ve á xente detrás dela se cadra é porque xente vai por diante.
